Spisz – kraina geograficzno-historyczna na pograniczu polsko-słowackim, ma nieprzebrane bogactwa w postaci zabytków, pomników przyrody, współczesnych atrakcji turystycznych, niezwykle smacznej kuchni regionalnej. W sercu słowackiego Spiszu znajduje się miejsce, w którym możemy poznać dwa z tych skarbów: Spiską Kapitułę oraz Zamek Spiski.

Spiska Kapituła i Spiski Hrad – lokalizacja

Od granicy z Polską dzieli nas od tego miejsca około 80 km – wypad weekendowy lub wycieczka podczas wakacji w górach, to doskonały pomysł na urozmaicenie urlopu.

Zamek Spiski i Kapituła Spiska leżą w centrum Kotliny Spiskiej w miejscowości Żehra.

Adres zamku: Spišský Hrad, 053 61 Żehra, Słowacja; adres kapituły: Spišská Kapitula, 053 04 Spišské Podhradie, Słowacja

Spiska Kapituła i Zamek Spiski - Spišský hrad – dojazd

Ze Sromowiec Niżnych do zamku Spiskiego dzieli nas 114 km (czas podróży ok. 1 h 45 min.).

Ze Sromowiec jedziemy na zachód przez Niedzicę i Łapsze do DK 49, którą dojedziemy do przejścia w Jurgowie. Za linią granicy kierujemy się na południe trasą 66 do Tatrzańskiej Kotliny, gdzie skręcamy na zachód na drogę 537 do Tatrzańskiej Łomnicy. Tam wybieramy trasę 540 wiodącą na południe do Wielkiej Łomnicy, gdzie skręcamy na Poprad na drogę 66. Na obwodnicy Popradu zjeżdżamy na trasę E50. Po 42 km dotrzemy do Żehry, gdzie mieści się nasz cel – Zamek Spiski.

Od Nowego Sącza dzieli nas niecałe 100 km, które optymalnie można przejechać w czasie 1 h 48 min. Do przejścia w Piwnicznej Zdrój podróżujemy DK 87 i dalej na słowacką 68 do Plavnicy, gdzie zjeżdżamy na drogę 3171 kierunek południe ( miejscowość Torysa). Tutaj skręcamy w prawo na drogę 3193 do Brezovicy: tu przed rzeką Torysa skręt w lewo na trasę 3216. Przejeżdżamy most  idalej  jedziemy na południe do Żehry. W Spiskim Podhradie skręcamy w prawo. Zamek jest 1,5 km od tego miejsca.

Turyści podróżujący z Krakowa pokonują dystans 190 km (2 h50 min.). Najpierw na południe na Zakopiankę (DK 47). W Nowym Targu zjazd na DK 49 do granicy - przejście Jurgów. Na Słowacji jedziemy najpierw trasą 66 na Poprad, gdzie na obwodnicy miasta wjeżdżamy na E50 i skręcamy na wschód do Żehry. W Spiskim Podgrodziu skręt w lewo – do zamku są tylko dwie minuty jazdy.

Zamiast jechać E50 omijającą ciekawe miejscowości,  można wybrać drogę nr 18 i zwiedzić piękne spiskie miasteczka znajdujące się wzdłuż trasy.

Na miejscu są bezpłatne parkingi przy zamku lub przy kapitule.

Spiska Kapituła – historia miejsca, co warto zobaczyć

Spiska Kapituła położona jest na wzgórzu leżącym naprzeciw zamku Spiskiego – z tarasów zamkowych widać między innymi wieże katedry Św. Marcina. Do roku 1948 Spiska Kapituła była odrębną miejscowością powstałą wraz z rozwojem budownictwa wokół kościoła datowanego na wiek XII – z tego okresu pochodzą wzmianki pisemne o kościele św. Marcina. Obecnie wraz z zamkiem Spiskim znajduje się w granicach administracyjnych Żehry.

Historycy są pewni, że kościół istniał tu jeszcze przed XII wiekiem i wraz z osadą położoną na wzgórzu stanowił ważny punkt wśród ośrodków religijnych Państwa Wielkomorawskiego (początki 833 r., upadek 907 r.).

Wiek XIII dla Spiskiej Kapituły był czasem rozbudowy. Spiska Kapituła jest wówczas siedzibą opactwa benedyktynów i kapituły. Przez wieki był to ważny ośrodek religijny. Charakter miasta nadała temu miejscu przebudowa w wieku XVII – kościół oraz otaczające go zabudowania zostały otoczone murami.

W wieku XVIII Spiska Kapituła stała się siedzibą biskupstwa. W miasteczku przy jednej ulicy było 30 domostw zamieszkiwanych przez 250-300 osób (członkowie kapituły oraz służba). Ulica zakończona była dwiema bramami.

Będąc na wzgórzu Kapituły Spiskiej warto zobaczyć:

Kościół św. Marcina z dwiema wieżami – styl późnoromański. Nawy boczne i ich przystawki oraz prezbiterium są w stylu gotyckim. Również całe wnętrze kościoła jest w tym stylu: gotyckie ołtarze, nagrobki, epitafia, rzeźby, dzwony oraz przedmioty liturgiczne są bezcenne.

Datowane na początek XIV wieku freski obrazują sceny religijne i ważne wydarzenia historyczne. Wśród nich jest koronacja Karola Roberta – króla Węgier, który był mężem polskiej księżniczki Elżbiety Łokietkówny (córka Władysława Łokietka, siostra Kazimierza Wielkiego).

Za najcenniejszy zabytek w katedrze uznaje się rzeźbę z kamienia przedstawiającą leżącego białego lwa - Leo albus. Lew jest najstarszą romańską rzeźbą na Słowacji.

Przyległy do katedry pałac biskupi, który był wielokrotnie rozbudowywany. Jego najstarsze skrzydło datowane jest na wiek XIII.

Domy kanoników i innych duchownych – kanonie. Piękne budynki wzniesiono w stylach renesansowym i barokowym. Nieco dalej jest budynek seminarium  w stylu klasycznym.

Tuż przy katedrze w wieku XVIII wzniesiono wieżę zegarową.

Czas zwiedzania Kapituły – ok. 1 godziny.

Kapituła Spiska – godziny otwarcia, cennik

Spiska Kapituła dostępna jest dla turystów przez cały rok (pewne ograniczenia w okresie zimowym):

• Maj -  październik czynne od poniedziałku do soboty w godzinach 10.00-16.00; niedziela – 13.00-16.00.
• Listopad – kwiecień otwarte od wtorku do piątku w godz. 11.00-15.00.

Bilet wstępu 2 euro normalny i 1 euro ulgowy.

Spiski Hrad - historia

Wzgórze, na którym dzisiaj jest Zamek Spiski, zamieszkane było już w epoce kamiennej. Z początków naszej ery (czasy kultury Puchowskiej) pochodzą dowody na istnienie tu potężnej osady obronnej oraz ośrodka kultu religijnego. Prawdopodobnie już wówczas było to ważny ośrodek administracyjny i religijny Spiszu.

Powstanie zamku Spiskiego datuje się na rok 1120. Przez stulecia, do wielkiego pożaru w roku 1780, był zamek Spiski twierdzą niezdobytą, która skutecznie chroniła szlak ważny szlak handlowy oraz pogranicze.

Po pożarze zamek popadł w ruinę. Czas odbudowy przypadł na końcówkę wieku XX – decyzją władz w roku 1970 rozpoczęto prace rekonstrukcyjne i konserwatorskie na zamku.

Dzisiaj jest to miejsce wpisane na światową listę dziedzictwa UNESCO. Turyści mają niepowtarzalną okazję podziwiać największy (4 ha) kompleks zamkowy w tej części Europy.

Spiski Hrad – zwiedzanie

Podczas wizyty na zamku trudno jest zobaczyć wszystko na tak rozległym terenie. Niezaprzeczalnie warto zobaczyć:

• XIV-wieczny dziedziniec środkowy z drogą prowadzącą do romańskiego przedbramia,
• Późnogotyckie tarasy na zamku górnym – piękne architektura, zachwycające widoki na okolicę i inne części zamku,
• Kuchnię zamkową,
• Kaplicę Św. Elżbiety Węgierskiej,
• Salę tortur,
• Muzeum z wystawą przedmiotów użytkowych oraz militariów,
• Pałac romański,
• Romańską 19 metrową wieżę zamkową z punktem widokowym na szczycie.

Spiski Hrad – godziny otwarcia

W sezonie wysokim maj – wrzesień zamek pracuje w godz. 9.00-18.00

W październiku i kwietniu wejścia na zamek są w godz. 9.00- 16.00

W listopadzie – otwarte 10.00- 15.00

Od grudnia do marca zamek nie jest dostępny dla zwiedzających.

Spiski Hrad - Cennik na zamek

• Dorośli – 8 euro
• Studenci do 26 lat, seniorzy 60+ - 6 euro
• Bilet rodzinny (max 4 osoby) – 19 euro.
• Dzieci i młodzież ucząca się 6-18 lat -4 euro
• Dzieci 0-4 oraz seniorzy 80+ - bezpłatnie.
  
  

Zamek Spiski – kilka porad praktycznych

1. Przed wejściem na zamek, po zakupieniu biletu, warto wgrać aplikację do telefonu – przewodnik po zamku w języku polskim. Aplikacja jest za darmo. Jeśli nie mamy telefonu, to można pożyczyć (kaucja 10 euro) sprzęt do odsłuchu.
2. Teksty są krótkie, rzeczowe, ciekawe.
3. Na terenie zamku są toalety i bary. Jest tu także dobrze zaopatrzony sklep z pamiątkami.
4. Zwiedzanie – optymalny czas ok. 2 godzin.