Położony w jednej z dolin na terenie pasma górskiego Pieniny, rezerwat Biała Woda powstał na początku lat 60-tych ubiegłego stulecia. Wcześniej w tym miejscu znajdowały się osady zamieszkałe przez ludność pochodzenia łemkowskiego. Jednym z zadań, jakie miał pełnić rezerwat przyrody, oprócz zachowania naturalnych stanowisk rzadkich roślin, była ochrona krajobrazu oraz dorobku materialnego wsi łemkowskiej.

Rezerwat przyrody Biała Woda – lokalizacja, adres

Rezerwat przyrody Biała Woda administracyjne przynależy do wsi Jaworki. Dokładnie ten ponad 33 hektarowy obszar znajduje się ok. 2 km na północ od centrum Jaworek w górnej części doliny, przez którą przepływa potok Biała Woda.

Tuż przy rezerwacie kończy się droga jezdna. Wejście do rezerwatu przyrody chronione jest szlabanem, ale opłaty pobierane są wyłącznie w okresie letnim (cena biletu 1,5 zł).

Dojazd do rezerwatu przyrody Biała Woda

Ze Sromowiec Niżnych, często odwiedzanych przez miłośników spływów Dunajcem lub chętnych do przejścia nowoczesną kładką łączącą Sromowce z Czerwonym Klasztorem na Słowacji, do rezerwatu Biała Woda należy jechać najpierw na zachód przez Zawrocie, potem na północ do Hałuszowej. Za Kurzejówką skręcić w prawo (na wschód) na drogę 969 i kierować się na Krościenko nad Dunajcem. W Krościenku przejechać most opuszczając jednocześnie skręcającą na północ drogę 969. Za mostem ostry skręt w prawo na południe w kierunku Szczawnicy. W Szczawnicy ulicą Szalaya należy jechać do mostu na rzece, a po jego przekroczeniu ulicą Szlachtowską i Łemkowską do Szlachtowej. Ze Szlachtowej jazda w dalszym ciągu na zachód na Jaworki. Ulica wjazdowa Pod Homolami przejdzie w ulicę Biała Woda, która kończy się przy wjeździe do rezerwatu.

Trasę liczącą 31 kilometrów pokonuje się samochodem w czasie 44 minut.

Z Bukowiny Tatrzańskiej należy kierować się na północ drogą 49; za Białką Tatrzańską odbić w prawo na Grapę na drogę numer 969. Przed Łopuszną ostro w prawo na wschód i wzdłuż brzegów Zalewu Czorsztyńskiego przez Maniowy do Krościenka nad Dunajcem. Z Krościenka trasa opisana powyżej.

Całość liczy 54 km, które można przejechać optymalnie w trochę ponad godzinę.

66 km z Zakopanego (czas ok. 1 godzina 16 minut) pokonuje się drogą 47 na Biały Dunajec i Szaflary i po zjeździe na trasę 969 na Maniowy i Krościenko do Jaworek.

Z Nowego Sącza jedzie się na południe trasą 969 na Łącko, następnie Tylmanową i Szczawnicę. Ze Szczawnicy przez Szlachtową do Jaworek. Na przejazd 58 km samochód potrzebuje około 63 minut.

Przejazd 87 km z Krynicy Zdroju  wymaga uważnej jazdy przez niemal 1,5 godziny. Z centrum Krynicy należy jechać na północ trasą 981 do drogi 75, którą kierujemy się na Łabową i Nawojową, a następnie do Nowego Sącza. Stamtąd trasa 969 na Łącko i Szczawnicę.

Parkingi przy rezerwacie przyrody Biała Woda

We wsi Jaworki nie ma problemu z parkowaniem samochodu – można znaleźć nawet parkingi niepłatne. Dla wybierających się do rezerwatu przyrody Biała Woda najdogodniejszy będzie parking usytuowany przy wejściu do rezerwatu. Pierwsza godzina parkowania kosztuje 3 zł, każda następna – 2. Na parkingu jest automat do rozmieniania pieniędzy oraz niezwykle miła i uczynna obsługa.

Trasy spacerowe biegnące po rezerwacie przyrody

Nieczęsto się zdarza, aby z tras na terenie jednego obszaru mogli korzystać zarówno amatorzy nieprzyzwyczajeni do wysiłku fizycznego, jak i osoby uprawiające turystyką kwalifikowaną. W rezerwacie Biała Woda są łatwe trasy spacerowe – polecane dla rodzin z dziećmi oraz osób mało sprawnych ruchowo oraz trasy trudne, bardziej wymagające.

Trasa żółta – łatwa, umożliwia niedługi spacer (około godziny, trasa 1,5 km w dolinie lub dalej 2,5 km do przejścia w Litmanowej); na tej trasie doskonale odnajdą się osoby poruszające się na wózkach oraz opiekunowie maluchów w wózeczkach dziecięcych;

Trasa niebieska – zaczyna się po zejściu ze szlaku żółtego w Litmanowej; wymagająca nieco sprawności; biegnie grzbietami Małych Pienin aż do Beskidu Sądeckiego;

Trasa zielona – to szlak rowerowy prowadzący do Gromadzkiej Przełęczy w Beskidzie Sądeckim; sporo odcinków leśnych z podłożem gliniastym, błotnistym o sporym nachyleniu.

Rezerwat przyrody Biała Woda – atrakcje dla dorosłych i dzieci

Największą wartością rezerwatu jest czynnik edukacyjny – zarówno elementy przyrody nieożywionej jak i świat roślin i zwierząt są doskonale opisane i przedstawione na licznych tablicach poglądowych. Podczas spaceru z dziećmi warto zatrzymywać się w tych miejscach i zapoznawać się z treścią informacji – wiele z opisanych roślin oraz okazów fauny można potem rozpoznać podczas dalszej wyprawy.

W dolinie rezerwatu przyrody Biała Woda podziwiać można niespotykane formacje skalne o różnym pochodzeniu. Niedaleko wejścia piętrzy się wapienna skała Czubata. Nieco dalej podziwiać można skały pochodzenia wulkanicznego. Wiek skały o nazwie Bazaltowa szacowany jest na około 100 milionów lat.

Po południowej stronie ciekawostką jest urwisko Smolegowej Skały. Jest to miejsce unikatowe ze względu na budowę wapieni. Przed milionami lat powstały one ze szkieletów szkarłupni z gatunku Crinoidea o nazwie liliowce. Szkielety liliowców zbudowane były z kalcytu charakteryzującego się tym, że każdy element szkieletu powstał z pojedynczego kryształu odznaczającego się trójkierunkową łupliwością. Skały krynoidowe poza rezerwatem Biała Woda występują w kilku miejscach w Pieninach oraz w okolicach Zakopanego. Są dowodem na to, że kiedyś w tym miejscu było morze.

Ze Solegową Skałą dolina się zwęża i przechodzi w miejsce zwane Wąwozem Międzyskały. W tym miejscu podziwia się kaskady, baniory, bystrza potoku płynącego przez rezerwat.

Na północy rezerwatu znajduje się Czerwona Skałka, inaczej Skała Sfinksa, a naprzeciw amfiteatr skalny o nazwie Konowalskie Skały.

Pięknie prezentują się formacje zamykających rezerwat Brysztańskich Skał, do których nie można szlakami turystycznymi się dostać.

Atrakcje przyrodnicze Białej Wody

Flora i fauna rezerwatu przyrody Biała Woda jest niezwykle rzadka. Tu można w półnaturalnym mieszanym lesie spotkać świerk, jawor, wierzbę kruchą i siwą, buczynę karpacką, jesion, modrzew, olchę.

Na skałach widoczne są liczne skupiska roślin kserotermicznych. Na żyznych łąkach bardzo rzadkie okazy roślinności łąkowej. Tu rosną bujnie m.in.: dziewięćsił bezłodygowy, sesleria skalna, stokrotnica górska, przytulia, zerwa, ostrzeń, jastrzębiec sabaudzki, zimowit jesienny.

Jaworki – nie tylko Biała Woda

Jaworki oferują wiele miejsc noclegowych i bogatą bazę gastronomiczną. Będąc tu zimą warto skorzystać z tras zjazdowych ośrodka Arena Jaworki.

Latem i zimą warto wybrać się do Wąwozu Homole – trasa łatwa, dzieci poradzą sobie doskonale.

Dla dorosłych szukających artystycznych doznań poleca się imprezy w Muzycznej Owczarni – kultowe miejsce przyciągające od lat muzyków z całego świata. Niektórzy przybysze zauroczeni krajobrazem Pienin oraz atmosferą miejsca postanawiają osiedlić się tu na stałe lub wybudować dom na pobyty urlopowe. Najbardziej rozpoznawalnymi w świecie celebrytów  mieszkańcami wsi są muzycy: Nigel Kennedy, Jarosław Śmietana i Bernard Maseli.